Als we aan mieren denken, denken we aan onvermoeibare werkers: boeren die schimmels verzorgen, soldaten die kolonies verdedigen, verkenners die op zoek zijn naar voedsel, of verpleegsters die voor hun broedsel zorgen. Maar mieren als wevers? Die rol is weggelegd voor een van de opmerkelijkste mierensoorten op aarde: Oecophylla smaragdinaOok bekend als de Aziatische wevermier of groene boommier.

Ontmoet Oecophylla smaragdina

• Subfamilie: Formicinae
• Geslacht: Oecophylla

   

• Soorten: O. smaragdina (gevonden in India, Zuidoost-Azië en Noord-Australië) en O. longinoda (gevonden in Afrika bezuiden de Sahara).

Deze boombewonende mieren gedijen goed in bossen en boomgaarden, vooral waar boomkruinen elkaar overlappen. In tegenstelling tot soorten die op de grond leven, bouwen ze hun hele leven tussen de takken. En hun huizen zijn anders dan alle andere: enorme met zijde omwikkelde nesten van bladeren, aan elkaar geregen met behulp van hun eigen larven.

If you’d like to support us, you can order a poster; Follow the link to the ant posters and get 10% off with the promo code antblog10.

Wevermieren spinnen zelf geen zijde. In plaats daarvan gebruiken ze hun larven als levende spoelen. Werksters houden een larve voorzichtig in hun kaken en stimuleren haar met hun antennes tot ze zijde afscheidt. Deze zijde bindt bladeren samen en vormt kamers, tunnels en muren.

Het bouwproces is een staaltje van samenwerking. Sommige arbeiders buigen bladeren in positie, terwijl anderen hun lichamen verbinden tot kettingen en ladders om gaten te overbruggen. Zodra alles op één lijn ligt, worden de "levende zijdemachines" ingeschakeld om de structuur te stikken.

Het resultaat? Uitgestrekte kolonies die zich kunnen uitstrekken over meer dan 20 bomen en bedekken tot 1.500 vierkante meter. Met honderden onderling verbonden nesten en soms meerdere koninginnen (een aandoening genaamd polygynie), Oecophylla Kolonies kunnen tientallen jaren standhouden.

Wat opvalt in observaties en videodocumentaires zoals de MierenDocumentaire kanaal is hoe stille Deze mieren lopen over bladeren en zijde. Ondanks alle activiteit van weven, klimmen en transporteren, laten ze bijna geen hoorbare voetstappen achter.

Waarom zou dit zijn?

• Lopen op zijde en bladeren is anders dan lopen op aarde, twijgen of ruwe oppervlakken. Deze oppervlakken zijn zachter of flexibeler en kunnen geluid dempen.
• Hun tarsi (de "voet"-segmenten) zijn aangepast om deze oppervlakken vast te grijpen en behoedzaam te bewegen, waardoor het geluid waarschijnlijk tot een minimum wordt beperkt.

Stil zijn kan overlevingsvoordelen bieden: minder detecteerbaar door roofdieren en misschien minder kans om andere soorten te verstoren waarvan de aanwezigheid schadelijk zou kunnen zijn (of waar ze op zouden kunnen jagen).

De MierenDocumentaire video (zie MierenDocumentaire, "Oecophylla smaragdina behavior") vestigt de aandacht op deze bijna stilte als onderdeel van de boombewonende levensstijl van de mieren en benadrukt hoe de wevers in het bladerdak zich zowel heimelijk als krachtig voortbewegen.

Een kijkje binnenin onthult een complexe samenleving:

• Verpleegkundigen zorgen voor het zich ontwikkelende broedsel (eieren, larven en poppen) om de volgende generatie te beschermen.
• Arbeiders foerageren, verdedigen en het nest onderhouden. Hun sociale maag, de gewasstelt hen in staat om voedsel te delen via trofallaxieEen vorm van mond-op-mondvoeding die ervoor zorgt dat iedereen gevoed wordt, zelfs degenen die het nest nooit verlaten.
• Verkenners en soldaten patrouilleren door het bladerdak, bewaken de kolonie en leiden jachtpartijen.

Een interessant punt: net als mensen behoren wevermieren tot de zeldzame soorten die hun omgeving actief hervormen door boomtakken aan te passen tot een ontworpen thuis.

Coördinatie op deze schaal vereist meer dan feromoonsporen. Oecophylla smaragdina vertrouwt op multimodale communicatie:

• Chemicaliënferomonen voor spoormarkering, rekrutering en alarm.
• Raak aan: antennes om nestgenoten te leiden en te stimuleren.

Trillingen en stridulatieSignalen op de ondergrond die kunnen worden afgestemd voor alarm, rekrutering of coördinatie in close-quarters.

Deze trillende signalen vormen een aanvulling op chemische signalen en bieden snellere of meer gelokaliseerde informatie wanneer dat nodig is. In lawaaierige en winderige boomkruinen zouden feromoonpluimen onbetrouwbaar zijn. Multimodale signalering verklaart hoe kolonies nog steeds complexe taken kunnen coördineren, zoals nestbouw, coöperatieve jacht of hinderlagen leggen. Deze flexibiliteit in communicatiekanalen kan een sleutelfactor zijn achter hun ecologisch succes.

Wevermieren zijn omnivorenZe verzamelen zowel suikerhoudende stoffen (zoals nectar en honingdauw van sapetende insecten) als eiwitten van dierlijke prooien.

Het zijn geduchte jagers:

• Een enkele werkster kan op een worstelend insect stuiten en snel versterking oproepen met feromoonsporen.
• Samen verlammen ze prooien en trekken ze ze terug, waarbij ze soms ladingen optillen 60 keer hun lichaamsgewicht.

Hun gecoördineerde inspanningen zorgen ervoor dat zelfs grote krekels, vliegen of wormen hun weg naar het nest vinden, vaak om als larvale maaltijd te dienen.

Deze efficiëntie heeft ook de aandacht van de mens getrokken.Oecophylla smaragdina wordt soms gebruikt als een natuurlijke vorm van ongediertebestrijding in boomgaarden, waardoor er minder chemische bestrijdingsmiddelen nodig zijn.

De koningin, die veel groter is dan haar werksters, staat centraal in het overleven van de kolonie. Als het tijd is om een nieuw nest te bouwen, reist ze niet alleen. Vijftien tot twintig werksters vergezellen haar als dragers en lijfwachten. Verkenners maken de weg vrij en controleren op bedreigingen, terwijl haar gevolg haar massieve lichaam voorzichtig in het nieuwe zijden fort manoeuvreert.

Eenmaal binnen hervat de kolonie haar ritme: werksters weven, voedsters verzorgen, verkenners jagen. Ondertussen gaat de koningin door met haar levenslange taak: eieren leggen.

Zelfs nadat een kolonie is gestorven, blijft de architectuur hangen. De geweven bladeren verwelken uiteindelijk, maar de zijde blijft sterk en laat spookachtige overblijfselen van ooit bloeiende nesten achter. Deze structuren zijn een bewijs van de vindingrijkheid van de wevermieren, wiens met zijde gevlochten woningen tot de duurzaamste en mooiste prestaties in de insectenwereld behoren.

Van het kweken van schimmels tot het weven van zijde, mieren blijven ons verbazen met hun creativiteit. Oecophylla smaragdina laat zien dat evolutie zelfs larven in bouwgereedschap kan veranderen, waardoor een van de meest indrukwekkende coöperatieve architecturen in de natuur ontstaat.

Hun stilzwijgen terwijl ze zich hoog in het bladerdak bewegen is nog maar één aanpassing; samen met hun vermogen om chemische, tactiele en trilsignalen te combineren tot een robuust communicatiesysteem. Hoog in de bomen, verscholen tussen gevlochten bladeren, leven de groene boommieren.