mierengedrag
Hoe mieren omgaan met de doden
okt
Als je aan mieren denkt, denk je misschien aan eindeloze sporen die voedsel vervoeren, of misschien aan felle gevechten met indringers. Maar laten we het vandaag hebben over iets duisters, maar net zo fascinerend: dood, opoffering en hygiëne in de mierenwereld.
Als je ons wilt steunen, kun je een poster bestellen; Volg de link naar de mieren posters en krijg 10% korting met de promotiecode antblog10.
Van begraafplaatsen tot chemische alarmen
Het is je misschien al opgevallen: in veel mierenkolonies zijn er speciale zones waar overleden nestgenoten terechtkomen: een mierenkerkhof, zeg maar. In tegenstelling tot bij ons, gaat het hier niet om rouw of ritueel. Voor mieren zijn ze praktisch: een manier om ziekterisico's te beheersen en de kolonie schoon te houden.
Maar er zit meer achter het verhaal.
Sommige mieren die ziek worden, blijven niet - kunnen zelfs niet - bij hun zussen. Ze verlaten de kolonie in hun eentje. Deze zelfverwijdering is een gedragsaanpassing om de verspreiding van besmetting te beperken. Het is overleven door opoffering.
Wat indrukwekkend is, is dat wanneer een mier sterft, haar lichaam niet meteen de aandacht van haar zussen trekt. Een dag of twee blijft het lijkje vaak onaangeroerd liggen. Het is alsof de kolonie niet "weet" dat de mier dood is... totdat dat verandert.
De geur van de dood: Oliezuur als signaal
Een van de klassieke verhalen in de myrmecologie (de studie van mieren) is hoe ze de dood chemisch detecteren. Edward O. Wilson en collega's ontdekten dat wanneer het lichaam van een dode mier begint af te breken, er oliezuurEen vetzuur dat werkt als een chemisch doodsbericht.
Wilson voerde zelfs een opvallend experiment uit: als je een levende mier dept met oliezuur, behandelt haar kolonie haar alsof ze dood is en draagt ze haar weg. In de mierengemeenschap is ruiken als een lijk hetzelfde als er een zijn.
De vertraging bij het verwijderen van het lijk is dus geen verwaarlozing. Het is chemie: het lichaam moet een beetje afbreken voordat het dit "dode mier" signaal begint uit te zenden.
Wanneer de dood gevaar verspreidt
We gaan er vaak van uit dat mieren dode nestgenoten verwijderen om hygiënische redenen, om te voorkomen dat ziektes zich verspreiden. Maar een baanbrekend onderzoek doet twijfels rijzen over die veronderstelling.
In experimenten waarbij onderzoekers een met schimmel geïnfecteerde dode mier in een kolonie van Camponotus castaneusover 84 % van de mieren uiteindelijk besmet raakte door contact met het kadaver. De hele kolonie liep gevaar. Dit resultaat suggereert dat het simpelweg verwijderen van kadavers niet altijd voldoende is om de verspreiding van ziektes te stoppen.
Toch vertrouwen sommige soorten sterk op hun verzorgingsgedrag. Door zichzelf en elkaar te likken en schoon te maken, kunnen ze de overdracht van ziekteverwekkers tot 70% verminderen. Geïnfecteerde mieren kunnen zichzelf ook isoleren, waardoor ze minder contact maken.
Begrafenisstijlen bij verschillende soorten
Het gedrag van mieren rond de dood is verrassend gevarieerd. Een uitgebreid overzicht van 55 miersoorten deelde hun "begrafenisrituelen" in verschillende categorieën in:
- Necroforese (het verwijderen van dode mieren) - toegepast door ~32 soorten (≈ 60 %)
- Intraspecifieke necrofagie (eten van dode nestgenoten) - ~11 soorten (≈ 20 %)
- Begraven of bedekken van lijken - ~4 soorten (≈ 7 %)
- Vermijding (gewoon wegblijven van dode mieren) - ~3 soorten (≈ 5 %)
- Zelfeuthanasie (zieke mieren verlaten het nest om te sterven) - zeldzaam, maar aanwezig bij sommige soorten
Sommige combineren meerdere strategieën. Bijvoorbeeld, Solenopsis invicta kunnen lijken dragen, begraven of soms helemaal vermijden. OnderzoekGate+1
Andere soorten, zoals Formica polyctenazullen kadaverresten buiten het nest verwijderen en composteren in plaats van ze helemaal op te eten. ResearchGate
In een recenter onderzoek naar Formica polyctenaDe onderzoekers ontdekten dat mieren een onderscheid konden maken tussen kadavers met een verschillend infectierisico en hun gedrag konden aanpassen. Tijdens periodes van uithongering bijvoorbeeld, nam de kannibalistische necrofagie (het eten van dode nestgenoten) toe, maar alleen wanneer de kadavers "veilig genoeg" werden bevonden om te consumeren. Natuur
Opoffering, strijd en zelfvernietiging
Mierengemeenschappen drijven individuen vaak tot het uiterste. Sommige soldaatmieren werpen zich in de strijd en geven hun leven om de kolonie te beschermen.
Nog extremer: bepaalde soorten voeren suïcidale verdedigingstactieken uit. Ze kunnen zichzelf scheuren om gif te sproeien, ingangen blokkeren of zelfs exploderen om indringers tegen te houden. Zulke zelfopoffering klinkt misschien extreem, maar in ecologische termen wordt het gevormd door verwantselectieHet principe dat jezelf opofferen ten goede kan komen aan nauw verwante kolonie leden, en zo gedeelde genen kan verspreiden.
Soortgelijk gedrag komt ook voor bij andere sociale dieren (wolven, leeuwen, enz.). Het is een thema: de groep boven het individu, als er veel op het spel staat.
Wat we nog steeds niet weten
Mierengemeenschappen drijven individuen vaak tot het uiterste. Sommige soldaatmieren werpen zich in de strijd en geven hun leven om de kolonie te beschermen.
Nog extremer: bepaalde soorten voeren suïcidale verdedigingstactieken uit. Ze kunnen zichzelf scheuren om gif te sproeien, ingangen blokkeren of zelfs exploderen om indringers tegen te houden. Zulke zelfopoffering klinkt misschien extreem, maar in ecologische termen wordt het gevormd door verwantselectieHet principe dat jezelf opofferen ten goede kan komen aan nauw verwante kolonie leden, en zo gedeelde genen kan verspreiden.
Soortgelijk gedrag komt ook voor bij andere sociale dieren (wolven, leeuwen, enz.). Het is een thema: de groep boven het individu, als er veel op het spel staat.
