Καλώς ήρθατε πίσω στον κόσμο των μυρμηγκιών. Στις πρόσφατες πεζοπορίες μας, συναντήσαμε ένα όμορφο και μερικές φορές αμφιλεγόμενο είδος αρκετά κοινό στην Ευρώπη: Myrmica rubra, γνωστό ως το ευρωπαϊκό μυρμήγκι της φωτιάς ή το κοινό κόκκινο μυρμήγκι. Με αυτό το σκεπτικό ας κάνουμε μια γρήγορη επισκόπηση!

Η αναγνώριση των ευρωπαϊκών μυρμηγκιών της φωτιάς, επιστημονικά γνωστών ως Myrmica rubra, μπορεί να είναι αρκετά δύσκολη, καθώς είναι μικροσκοπικά και φωλιάζουν κάτω από φύλλα και βράχους. Αυτά τα μυρμήγκια έχουν συνήθως μέγεθος 4 έως 5 mm και παρουσιάζουν κίτρινο και καφέ χρωματισμό που τους δίνει μια χαρακτηριστική κοκκινωπή εμφάνιση, η οποία αντικατοπτρίζεται στη λατινική τους ονομασία "Rubra", που σημαίνει "κόκκινο".

Όταν παρατηρούνται στο άμεσο ηλιακό φως, τα μυρμήγκια αυτά φαίνονται χρυσά και κάπως ημιδιαφανή, ενώ στη σκιά αποκτούν μια πιο σκούρα, χάλκινη απόχρωση. Το σώμα τους διαθέτει αυλακώσεις που ξεκινούν από το κεφάλι και καταλήγουν στο θώρακα, δίνοντάς τους μια μοναδική, σχεδόν φυλετική εμφάνιση.

Μια προσεκτικότερη εξέταση του κεφαλιού τους αποκαλύπτει ένα τριγωνικό σχήμα που κοσμείται με χρυσές τρίχες και μια μακριά, λεπτή κορυφή, η οποία είναι το πρώτο τμήμα της κεραίας τους. Ο μίσχος τους, ή η μέση τους, χωρίζεται σε δύο μέρη, με τον τελευταίο κόμβο να φαίνεται να συγχωνεύεται με την κοιλιά. Η ίδια η κοιλιά καλύπτεται από λεπτές, ανοιχτόχρωμες τρίχες, οι οποίες εκτείνονται σε ολόκληρο το σώμα τους. Επιπλέον, τα πόδια τους έχουν ανοιχτότερο χρώμα σε σύγκριση με το υπόλοιπο σώμα τους.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτά τα μυρμήγκια είναι εξοπλισμένα με κεντρί, καθιστώντας τα ικανά να αμύνονται αποτελεσματικά. Έτσι, ενώ μπορεί να είναι μικρά και ενδιαφέροντα για παρατήρηση, είναι συνετό να τα χειρίζεστε με προσοχή.

Τα ευρωπαϊκά μυρμήγκια της φωτιάς, ή Myrmica rubra, κατάγονται από την Ευρώπη και ευδοκιμούν σε εύκρατα κλίματα. Με την πάροδο του χρόνου, εξαπλώθηκαν στη Βόρεια Αμερική και την Ιαπωνία, συχνά με ωτοστόπ μέσω των εμπορικών διαδρομών των ανθρώπων.

Συνήθως, αυτά τα μυρμήγκια προτιμούν τα υγρά λιβάδια και τους κήπους στη Δυτική Ευρώπη. Αν και μπορούν να βρεθούν σε δάση, αυτό είναι πιο συνηθισμένο στις περιοχές της Ρωσίας και της Ανατολικής Ευρώπης. Προτιμούν να φωλιάζουν σε υγρό έδαφος κοντά σε ποτάμια ή βάλτους και δεν απαιτούν υψηλές θερμοκρασίες για να ολοκληρώσουν τον κύκλο ζωής τους. Αυτή η προσαρμοστικότητα τους επιτρέπει να επιβιώνουν σε απλές τρύπες στο έδαφος και να αντέχουν ακόμη και σε βραχυπρόθεσμες πλημμύρες.

Αυτά τα χαρακτηριστικά καθιστούν το Myrmica rubra ένα δυνητικό χωροκατακτητικό είδος, καθώς μπορεί να αντέξει σε διάφορες συνθήκες και να δημιουργήσει γρήγορα νέες αποικίες. Καθώς είναι ευρυτοπικά, μπορούν να ζουν σε ένα ευρύ φάσμα περιβαλλοντικών συνθηκών, ενισχύοντας περαιτέρω την ικανότητά τους να εξαπλώνονται και να ευδοκιμούν.

Η εύρεση της φωλιάς των Myrmica rubra, ή των ευρωπαϊκών μυρμηγκιών της φωτιάς, μπορεί να είναι πράγματι αρκετά δύσκολη!

Αυτά τα μυρμήγκια είναι εξαιρετικά κινητικά και μπορούν να μετακινηθούν γρήγορα αν χρειαστεί, επιδεικνύοντας τις εντυπωσιακές τους ικανότητες επιβίωσης. Είναι τόσο πολύγαμα όσο και πολύδομα, πράγμα που σημαίνει ότι κάθε αποικία μπορεί να φιλοξενήσει πολλαπλές, στην προκειμένη περίπτωση έως και αρκετές δεκάδες βασίλισσες, ενώ η φωλιά μπορεί να διασκορπιστεί σε πολλές τοποθεσίες.

Σε αμμώδες έδαφος, οι φωλιές τους συνήθως δεν φτάνουν σε βάθος μεγαλύτερο από 1 μέτρο. Σε κανονικό έδαφος, σκάβουν συνήθως περίπου 20 εκατοστά κάτω από το έδαφος, συχνά κάτω από βρύα, πέτρες ή φύλλα, δημιουργώντας ένα δίκτυο μικρών θαλάμων. Αν και ο κύκλος ζωής τους είναι ακόμη υπό μελέτη, γνωρίζουμε ότι προφανώς έχουν αυγά, προνύμφες, αλλά και γυμνές κουκούλες. Είναι ενδιαφέρον ότι οι προνύμφες μπορούν να μασήσουν, σε αντίθεση με τα ενήλικα μυρμήγκια, γεγονός που τα βοηθά να αναπτυχθούν γρήγορα καταναλώνοντας πρωτεΐνες. Για τη διατροφή των προνυμφών τους, τα μυρμήγκια Myrmica rubra κυνηγούν και συλλέγουν νεκρά έντομα. 

Ορισμένες φωλιές έχουν παρατηρηθεί κοντά σε φωλιές άλλων ειδών, όπως η Formica rufa. Αν και η συμβίωση φαίνεται πιθανή, και τα δύο είδη είναι αφιδαπαραγωγοί και μπορεί περιστασιακά να ανταγωνίζονται για τον έλεγχο των "βοοειδών" των αφίδων. Τα μυρμήγκια Myrmica rubra συλλέγουν μελιτώματα από τις αφίδες και τα μοιράζονται με τις αδελφές τους μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται τροφάλλαξη.

Ανακαλύψαμε μια φωλιά στα μέσα Αυγούστου, και όπως μπορείτε να δείτε, τα μυρμήγκια (αρσενικά και θηλυκά) προετοιμάζονται για τις γαμήλιες πτήσεις τους, οι οποίες πραγματοποιούνται μεταξύ Αυγούστου και Σεπτεμβρίου στην Ευρώπη, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες. Αυτά τα μυρμήγκια πέφτουν σε χειμερία νάρκη από τον Οκτώβριο έως τον Μάρτιο σε θερμοκρασίες μεταξύ 5 και 8 βαθμών Κελσίου (41-46 °F)

Στη φύση, όταν ένα μυρμήγκι Myrmica rubra πεθαίνει, οι αδελφές του μεταφέρουν το σώμα του περίπου 3 μέτρα μακριά από την αποικία και το αφήνουν εκεί. Σε αντίθεση με ορισμένα άλλα είδη, δεν δημιουργούν νεκροταφεία ή οργανωμένες αποθέσεις αποβλήτων.

Τα ευρωπαϊκά μυρμήγκια της φωτιάς, παρά τη φήμη τους ότι τσιμπάνε και φωλιάζουν στους κήπους των ανθρώπων, παίζουν καθοριστικό ρόλο στο οικοσύστημα. Είναι ζωτικής σημασίας για την αποσύνθεση της οργανικής ύλης και την αναγέννηση των εδαφών. Έτσι, την επόμενη φορά που θα συναντήσετε αυτά τα μυρμήγκια, προσπαθήστε να τα αφήσετε ανενόχλητα. Και να θυμάστε, όσο δελεαστικό κι αν είναι, αποφύγετε να βάλετε τα πόδια ή τα δάχτυλά σας πολύ κοντά τους!